Szyb Maciej Kopalni Concordia w Zabrzu – przykład unikatowego zachowania i wykorzystania dziedzictwa poprzemysłowego

Danuta Żabicka-Barecka
Zbigniew Barecki
Kamil Barecki

Szyb Maciej to zespół budynków i budowli dawnej kopalni węgla kamiennego Concordia w Zabrzu,  powstały w latach 20-tych XX wieku. Po zakończeniu działalności górniczej Szyb Maciej stał się własnością Przedsiębiorstwa Górniczego Demex sp. z o.o..

Od 25 lat kompleks ten  przechodzi transformację  polegającą na przystosowaniu do nowych gospodarczych i społecznych funkcji.  Znajdujący się na jego terenie górniczy szyb, wykorzystując przecinający go poziom wodonośny, został przekształcony w ujęcie wody. Zachowane zostały i wyeksponowane  urządzenia dawnej kopalni, w tym elektryczna maszyna wyciągowa. Budynek nadszybia – podstawowy budynek zespołu- zaadaptowany został dla celów gastronomicznych i ekspozycyjnych. Większość budynków zespołu poddana została pracom konserwatorskim, które przywróciły im  blask i walory poprzemysłowej architektury. Program i sposób przeprowadzonej rewitalizacji oraz jakość prac konserwatorskich, tak w odniesieniu do części konstrukcyjno-budowlanej, jak i w odniesieniu do maszyn i urządzeń uzyskał najwyższe opinie i oceny. Przy pełnym poszanowaniu spuścizny zanikającego przemysłu, prace rewitalizacyjne  zostały wykonane z zastosowaniem nowoczesnych, często niestandardowych, rozwiązań technicznych.

Szyb Maciej jest ważnym zabytkiem i wizytówką na turystycznej, poindustrialnej mapie Zabrza i  śląskim Szlaku Zabytków Techniki.